Europese klimaatdoelstelling 2040: akkoord over 90% minder emissies

Gegevens

Nummer: 2025/78

Publicatiedatum: 1 december 2025

Auteur: Redactie

Rubriek: Nieuws

In november 2025 heeft de Europese Unie een beslissende stap gezet op weg naar klimaatneutraliteit. De Raad van de EU (5 november) en het Europees Parlement (13 november) hebben hun respectieve standpunten vastgesteld over de wijziging van de Europese klimaatwet, waarin een bindende doelstelling is opgenomen van 90% broeikasgasemissiereductie in 2040 ten opzichte van 1990.

De Raad van de EU en het Europees Parlement zijn het eens over het essentiële punt: de netto BKG emissies tegen 2040 met 90% verminderen ten opzichte van 1990. Deze tussentijdse doelstelling maakt deel uit van het traject dat moet leiden tot verplichte klimaatneutraliteit voor de EU tegen 2050, zoals vastgelegd in de Europese klimaatwet van 2021.

Deze ambitie komt bovenop de bestaande doelstelling om de netto-emissies tegen 2030 met minstens 55% te verminderen, waardoor een progressief en bindend kader wordt gecreëerd voor de lidstaten en, bij uitbreiding, voor bedrijven.

De drie structurele flexibiliteiten om het doel te bereiken

Beide instellingen erkennen dat er flexibiliteitsmechanismen moeten worden ingevoerd om de lidstaten in staat te stellen deze ambitieuze doelstelling te halen. Er zijn drie belangrijke hefbomen geïdentificeerd:

1. Gebruik van internationale carbon credits

Overeenstemming over de hoofdpunten tussen de Raad en het Parlement :

Standpunt van de Raad: Maximaal 5% van de netto-emissies van de EU in 1990 mogen vanaf 2036 afkomstig zijn van hoogwaardige internationale carbon credits, met een proeffase van 2031-2035. Dit komt neer op een vermindering van de netto-emissies binnen de EU met 85% (90% - 5%) tegen 2040.
Standpunt van het Parlement: Ook 5 procentpunten vanaf 2036 (vergeleken met de aanvankelijk door de Commissie voorgestelde 3%), maar met de eis van "strenge controlemechanismen" om de kwaliteit van de credits te waarborgen.

Deze openstelling voor internationale koolstofmarkten biedt een zekere mate van flexibiliteit voor sectoren waar binnenlandse reducties technisch ingewikkeld of economisch onhaalbaar zijn. De criteria voor "hoge kwaliteit" moeten echter nauwkeurig worden gedefinieerd.

2. Permanente binnenlandse koolstofabsorptie

Het Europees Parlement wil expliciet dat permanente koolstofverwijdering in de EU wordt gebruikt om emissies te compenseren die moeilijk te reduceren zijn onder de EU-ETS (zoals biogene afvang met koolstofopslag - bioCSC - en directe luchtafvang met koolstofopslag - DACCS).

De Raad van zijn kant noemt "een rol voor permanente koolstofverwijdering op EU-niveau in het ETS ter compensatie van moeilijk te reduceren restemissies".

Sectoren met niet-samendrukbare restemissies (cementfabrieken, staalfabrieken, zware chemische industrie) zullen mogelijk een beroep kunnen doen op projecten voor koolstofafvang en -opslag (CCS) om hun doelstellingen te halen.

3. Flexibiliteit tussen sectoren en instrumenten

Beide instellingen zijn voorstander van meer flexibiliteit tussen en binnen sectoren en tussen verschillende regelgevingsinstrumenten.

Uitstel van ETS 2: extra tijd

De twee instellingen zijn het ook eens over één bepaling: het uitstellen van de lancering van EU-ETS 2 met één jaar, van 2027 tot 2028.

ETS 2 heeft betrekking op CO₂-emissies door de verbranding van brandstoffen in de bouwsector en het wegvervoer.

Vergelijkende tabel van de standpunten van de Raad en het Parlement

Element	Raad van de EU (5 nov. 2025)	Europees Parlement (13 nov. 2025)	Convergentie
Doelstelling 2040	-90% netto BKG emissies t.o.v. 1990	-90% netto BKG emissies t.o.v. 1990	Totaal
Internationale carbon credits van hoge kwaliteit	Max. 5% van uitstoot 1990, vanaf 2036 (proeffase 2031-2035)	5 procentpunten vanaf 2036, met strenge controles	Sterk (hetzelfde niveau, nuances in de modaliteiten)
Permanente binnenlandse koolstofabsorptie	Rol in EU-ETS ter compensatie van restemissies	Kan in de EU-ETS worden gebruikt voor emissies die moeilijk te verminderen zijn	Sterk
Intersectorale flexibiliteit	ja	ja	Totaal (gelijkwaardige formuleringen)
Overdracht SEQE 2	Van 2027 tot 2028	Van 2027 tot 2028	Totaal

Volgende stappen: de trialoog bepaalt de definitieve tekst

De standpunten die de Raad (5 november) en het Parlement (13 november) hebben ingenomen, vormen de onderhandelingsmandaten voor de trialoog - de driehoeksonderhandelingen tussen de Raad, het Parlement en de Europese Commissie.

Het doel is ambitieus: een akkoord tegen eind 2025 (volgens sommige bronnen), hoewel het tijdschema zou kunnen worden verlengd tot het eerste kwartaal van 2026.

De punten waarover tijdens de trialoog overeenstemming moet worden bereikt, zijn waarschijnlijk onder andere:

De precieze regelingen voor het kwalificeren van "hoogwaardige" internationale carbon credits;
De mate van detail van de garanties en controlemechanismen;
De precieze voorwaarden van de clausule tot herziening van de doelstelling voor 2040. Dit is een wens van de Raad (tweejaarlijkse herziening). Bij de evaluatie zal onder andere worden gekeken naar de status van de nettoverwijdering op EU-niveau in relatie tot wat nodig zou zijn om het streefcijfer voor 2040 te halen en de ontwikkeling van de uitdagingen - en kansen voor verbetering - voor het mondiale concurrentievermogen van de industrieën in de EU. Bij de evaluatie zal ook rekening worden gehouden met de ontwikkeling van de energieprijzen en het effect daarvan op industrieën en huishoudens.

Dit document is automatisch vertaald met Deepl.